Domy podcieniowe

Domy podcieniowe to prawdziwa wizytówka Żuław. Żyzne gleby krainy Delty Wisły sowicie wynagradzały swoich gospodarzy, którzy budowali tu wielkie chaty, jakich nie spotkamy nigdzie indziej w Polsce. Drewniane bądź murowane, o konstrukcji szkieletowej, ze wspartym na kilku słupach misternie skonstruowanym podcieniem, nadają unikatowy charakter lokalnemu budownictwu.

Podcienie najczęściej pełniły funkcję dodatkowej powierzchni magazynowej. Właściciele wykorzystywali je jako spichlerze, w których przechowywali swoje zbiory. Worki ze zbożem wciągano przez otwór w podłodze lub za pomocą żurawia przez okno. Pomieszczenia na piętrze wykorzystywano również w trakcie powodzi, aby przechować tam, co cenniejsze przedmioty lub mieściły w sobie pokój, używany cieplejszych okresach roku. Z upływem lat podcień stał się elementem typowo reprezentacyjnym, który wyznaczał rangę domostwa i świadczył o bogactwie gospodarzy.

Podcienie przy domach żuławskich pojawiły się prawdopodobnie już w średniowieczu. Najstarszy z  zachowanych współcześnie budynków tego typu pochodzi z początku wieku XVII i znajduje się na gdańskiej Oruni, tuż przy trakcie św. Wojciecha. Udowadnia to, że tradycji budowy domów podcieniowych na Żuławach wcale nie przywieźli ze sobą osadnicy holenderscy – mennonici.

Wnętrze większości domów podcieniowych wyglądało podobnie. W skład domostwa wchodziła: wielka izba, pokój letni, czarna i biała kuchnia, sień główna oraz gospodarcza. W zależności od wielkości budynku budowano również dodatkowe pomieszczenia takie jak sypialnia czy pomieszczenia gospodarcze.